ਸ਼ੁਲਕ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ: ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ‘ਚ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ – ਅਮ੍ਰਿਤ ਸਾਗਰ ਮਿੱਤਲ

ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ/ਦਲਜੀਤ ਅਜਨੋਹਾ 
ਆਈ.ਟੀ.ਐਲ. ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਮ੍ਰਿਤ ਸਾਗਰ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਾਨ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ 50% ਦਾ ਭਾਰੀ ਸ਼ੁਲਕ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰਕ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੈ। ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਰਯਾਤ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਭਿੰਨਕਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਯੂਰਪੀ ਯੂਨੀਅਨ, ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਮੁਕਾਬਲਾਪਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ, ਖ਼ਾਸ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰਾਂ (SEZ) ‘ਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਟਾਰਗੇਟਡ ਨਿਰਯਾਤ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ, “ਹਰ ਸੰਕਟ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ—ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਦਾ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।”
ਮਿੱਤਲ ਦੇ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਈਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ 27 ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਔਸਤ 50% ਦੰਡਾਤਮਕ ਸ਼ੁਲਕ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ ਲਗਭਗ 48 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ‘ਚ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ 20% ਅਤੇ GDP ਦਾ ਲਗਭਗ 2% ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਲਕ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਾਪਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟੇਗੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦਵਾਈ ਉਦਯੋਗ (10.5 ਅਰਬ ਡਾਲਰ), ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ (14.6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ), ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਆਟੋ ਕੰਪੋਨੈਂਟਸ (9.3 ਅਰਬ ਡਾਲਰ) ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲਿਯਮ ਉਤਪਾਦ (4.09 ਅਰਬ ਡਾਲਰ) ਨੂੰ ਇਸ ਸ਼ੁਲਕ ਤੋਂ ਛੂਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਕੱਪੜੇ, ਰਤਨ ਤੇ ਗਹਿਣੇ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਚਮੜਾ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਸ਼ੁਲਕ—ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਚ 64% ਤੱਕ—ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਗੰਭੀਰ ਨਿਰਯਾਤ ਘਾਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਪਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਵੀਅਤਨਾਮ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਰਗੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ ਦੇਸ਼—ਜੋ ਘੱਟ ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ੁਲਕ ਜਾਂ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ—ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਿੱਸਾ ਖੋਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਐਸੇ ਇੱਕਤਰਫ਼ਾ ਕਦਮਾਂ ਲਈ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ।